تعریف ديزارتری:

  نوعی اختلال  گفتاری که منجر به فلجی، ضعف و يا عدم هماهنگی عضلات گفتاری شده و دارای منشأ عصب شناختی است. 

 علائم : آشفتگی حرکتی در تنفس، آواسازی، تشديد، توليد، نواخت و بلع   

 تقسيم بندی کﻼسيک انواع ديزارتری:

1. spastic
2. flaccid
3. hypokinetic
4. hyperkinetic
5. ataxic
6. mixed

 ديزارتری UUMN اخيرا بعنوان يک واحد مجزا اضافه شده است. 

دسته بندی انواع ديزارتری براساس جايگاه نوروآناتوميک ضايعه:

1. upper motor neuron

Unilateral upper motor neuron dysarthria

Spastic dysarthria  

2. lower motor neuron

Flaccid dysarthria

3. ضایعات مختلط UMN و LMN

ALS

4. Basalganglia

Hypokinetic dysarthria

Hyperkinetic dysarthria

Tremor

Chorea

Dystonia & athetosis

5. ضايعات مسيرهای مغزی و مخچهای

ataxic dysarthria

6. ساير انواع ديزارتری مختلط همراه با ضايعات متعدد

MS

Shy-Drager syndrome

1. ضایعات  Upper Motor Neuron  :

آسيب به اين قسمت ممکن است به فلجی اسپاستيک و رفلکس های هايپراکتيو شود.

انواع ديزارتری :

• Unilateral  motor neuron

ﻋﻠﺖ: سکته، ضربه يا تومور 

ويژگی گفتاری: توليد مبهم، سرﻋﺖ پايين، نقايص توليدی نامنظم، خشونﺖ صدا، کاهش بلندی و افزايش خيشومی شدگی

 بلع: مشکلاتی در انتقال  مرحله دهانی

• spastic

   ﻋﻠﺖ: سکته، ضربه به سر، تومور، ﻋفونت، بيماری های دژنراتيو،بيماری های التهابی يا متابوليک-توکسيک    

 ويژگی ﻋصب شناختی: فقدان حرکات ماهرانه، کاهش در رفلکس ها، ﻋﻼمت بابنسکی مثبت،ضعف ﻋضلانی، فقدان تن ﻋضلانی 

ساختار ﻋضلانی -دهانی: نقايص شديد در گستره سرﻋﺖ حرکات

ويژگی گفتاری: خشونت صدا،کيفيت  تقلايی،زيروبمی پايين،بلندی يکنواخت، افزايش خيشومی شدگی، توليد مبهم همخوان ها 

بلع: آسپيراسيون شايع، ديسفاژی متوسط تا شديد

2. ضایعات lower motor neuron

• نوع ديزارتری Flaccid

ﻋﻠﺖ: هربيماری که بخش واحد حرکتی را تحت تأثير قرار دهد 

ويژگی های ﻋصب شناختی: هايپرفاکسی، تحليل ﻋضلات، فاسيکوﻻسيون 

ساختار ﻋضلانی -دهانی: بسته به نوع ضايعه 

ويژگی های گفتاری: افزايش خيشومی شدگی و خروج هوا، همخوان های انتخابی اغلب انفجاری ها و سايشی ها آسيب ديده اند. 

بلع: آسپيراسيون مکرر

 3. ضايعات مختلط نورون محرکه فوقانی و تحتانی:

نوع ديزارتری:  َALS

ﻋﻠﺖ: معموﻻ ناشناخته،دژنراسيون نورون حرکتی پيشرونده 

ويژگی های ﻋصب شناختی: ﻋضلات ضعيف، رفلکس هايپراکتيو و اسپاستيسيتی شایع  ساختار ﻋضلاانی -دهانی: ضعف لب ها، زبان و کام، کاهش دامنه حرکتی يا آتروفی

  ويژگی گفتاری: هايپرنيزاليتی مکرر و توليد مبهم همخوان ها 

 بلع: شدت ديسفاژی به موازات ديزارتری متغير  

 4. ضایعات Basal ganglia :

نواع ديزارتری: 

• Hypo kinetic  پارکینسون

ﻋﻠﺖ: ناشناخته 

ويژگی های ﻋصب شناختی: لرزش، سفتی و کندی حرکت  

ساختار ﻋضلانی -دهانی: سرﻋﺖ کند حرکﺖ زبان، لب ها و کام 

ويژگی گفتاری: بسته به پاتولوژی،هايپوفونی، سرﻋﺖ گفتاری شتاب زده تغيير در شيوه توليد 

بلع: ديسفاژی در هر چهار مرحله بلع 

• Hyper kinetic  

ﻋﻠﺖ: بيماری پيشرونده و ژنتيکی جنينی

ويژگی گفتاری: کيفیت صدای خشن و تقلايی،نفس آلودگی گذرا،بلندی بيش  از حد،توليدغيردقيق همخوانها و خرابگويی واکه ها

ساختار ﻋضلانی  -دهانی: مشکلاتی در حرکات فک زبان و لب

بلع: ديسفاژی شايع در مرحله بلع دهانی

ويژگی های ﻋصب شناختی: دمانس، حرکات غير ارادی، هايپوفونی

 5. ضايعات مسيرهای مغزی و مخچه ای:

  نوع دیزآرتری: Ataxic

ﻋﻠﺖ: بيماری های دژنراتيو،سکته، ضربه،تومور، مسمومیت  الکلی،مسموميت دارويی،انسفاليت

ويژگی گفتاری: توليد مبهم همخوانها، خرابگويی واکه و شکست های  توليدی نامنظم،تکيه های برابر وبيش از حد

ويژگی های ﻋصب شناختی: تن ﻋضلانی پايين،لرزش حرکتی حين  حرکات هدفمند،نقص تعادل،

 6. ساير انواع ديزارتری مختلط همراه با ضايعات متعدد:

• MS

علت نامشخص، احتماﻻ ويروسی 

ويژگی های گفتاری و بلع:  -اغلب ديزارتری مختلط آتاکسيک - اسپاستيک شايع  -مشکلات شايع در کنترل بلندی و زيروبمی 

-اگر راه های کورتيکوبولبار يا هسته های پايينی ساقه مغزی درگير شده باشند ممکن است ديسفاژی رخ دهد.   

• Drager syndrome-Shy

ﻋﻠﺖ :نوعی بيماری دژنراتيو مربوط به سيستم ﻋصبی خودمختار 

ويژگی های گفتاری و بلع:  -هايپرنيزاليتی، توليد غيردقيق همخوان ها،کيفيت صوتی تقلايی، گرفتگی مرطوب و ضعف در تغيير زيروبمی

گفتار درمانگر چگونه می تواند به فردمبتلا به دیزآرتری كمک كند؟ 

• درمان مشکلات تنفس گفتاری
• درمان مشکلات آواسازی
• درمان مشکلات تشدید (درمان سيستم دریچه ی  ﮐامﯽ- ﺣﻠﻘﯽ)
• درمان مشکلات توليد گفتار
• دستيابی به آهنگ مناسب گفتار
• آموزش استراتژی ها به پرستا ران و اعضای خانواده برای برقراری ارتباط بهتر با فرد مبتلابه دیزآرتری 
• برطرف ﮐردن مشکلات بلع

                                                                                                                                                               نرگس خلج    کارشناس  گفتار درمانی

.