اختلال دیزارتری، شناخت انواع و راه درمان
تعریف ديزارتری:
نوعی اختلال گفتاری که منجر به فلجی، ضعف و يا عدم هماهنگی عضلات گفتاری شده و دارای منشأ عصب شناختی است.
علائم : آشفتگی حرکتی در تنفس، آواسازی، تشديد، توليد، نواخت و بلع
تقسيم بندی کﻼسيک انواع ديزارتری:
- spastic
- flaccid
- hypokinetic
- hyperkinetic
- ataxic
- mixed
ديزارتری UUMN اخيرا بعنوان يک واحد مجزا اضافه شده است.
دسته بندی انواع ديزارتری براساس جايگاه نوروآناتوميک ضايعه:
- upper motor neuron
Unilateral upper motor neuron dysarthria
Spastic dysarthria
- lower motor neuron
Flaccid dysarthria
- ضایعات مختلط UMN و LMN
ALS
- Basalganglia
Hypokinetic dysarthria
Hyperkinetic dysarthria
Tremor
Chorea
Dystonia & athetosis
- ضايعات مسيرهای مغزی و مخچهای
ataxic dysarthria
- ساير انواع ديزارتری مختلط همراه با ضايعات متعدد
MS
Shy-Drager syndrome
1. ضایعات Upper Motor Neuron :
آسيب به اين قسمت ممکن است به فلجی اسپاستيک و رفلکس های هايپراکتيو شود.
انواع ديزارتری :
- Unilateral motor neuron
ﻋﻠﺖ: سکته، ضربه يا تومور
ويژگی گفتاری: توليد مبهم، سرﻋﺖ پايين، نقايص توليدی نامنظم، خشونﺖ صدا، کاهش بلندی و افزايش خيشومی شدگی
بلع: مشکلاتی در انتقال مرحله دهانی
- spastic
ﻋﻠﺖ: سکته، ضربه به سر، تومور، ﻋفونت، بيماری های دژنراتيو،بيماری های التهابی يا متابوليک-توکسيک
ويژگی ﻋصب شناختی: فقدان حرکات ماهرانه، کاهش در رفلکس ها، ﻋﻼمت بابنسکی مثبت،ضعف ﻋضلانی، فقدان تن ﻋضلانی
ساختار ﻋضلانی -دهانی: نقايص شديد در گستره سرﻋﺖ حرکات
ويژگی گفتاری: خشونت صدا،کيفيت تقلايی،زيروبمی پايين،بلندی يکنواخت، افزايش خيشومی شدگی، توليد مبهم همخوان ها
بلع: آسپيراسيون شايع، ديسفاژی متوسط تا شديد
2. ضایعات lower motor neuron
- نوع ديزارتری Flaccid
ﻋﻠﺖ: هربيماری که بخش واحد حرکتی را تحت تأثير قرار دهد
ويژگی های ﻋصب شناختی: هايپرفاکسی، تحليل ﻋضلات، فاسيکوﻻسيون
ساختار ﻋضلانی -دهانی: بسته به نوع ضايعه
ويژگی های گفتاری: افزايش خيشومی شدگی و خروج هوا، همخوان های انتخابی اغلب انفجاری ها و سايشی ها آسيب ديده اند.
بلع: آسپيراسيون مکرر
3. ضايعات مختلط نورون محرکه فوقانی و تحتانی:
نوع ديزارتری: َALS
ﻋﻠﺖ: معموﻻ ناشناخته،دژنراسيون نورون حرکتی پيشرونده
ويژگی های ﻋصب شناختی: ﻋضلات ضعيف، رفلکس هايپراکتيو و اسپاستيسيتی شایع ساختار ﻋضلاانی -دهانی: ضعف لب ها، زبان و کام، کاهش دامنه حرکتی يا آتروفی
ويژگی گفتاری: هايپرنيزاليتی مکرر و توليد مبهم همخوان ها
بلع: شدت ديسفاژی به موازات ديزارتری متغير
4. ضایعات Basal ganglia :
نواع ديزارتری:
- Hypo kinetic پارکینسون
ﻋﻠﺖ: ناشناخته
ويژگی های ﻋصب شناختی: لرزش، سفتی و کندی حرکت
ساختار ﻋضلانی -دهانی: سرﻋﺖ کند حرکﺖ زبان، لب ها و کام
ويژگی گفتاری: بسته به پاتولوژی،هايپوفونی، سرﻋﺖ گفتاری شتاب زده تغيير در شيوه توليد
بلع: ديسفاژی در هر چهار مرحله بلع
- Hyper kinetic
ﻋﻠﺖ: بيماری پيشرونده و ژنتيکی جنينی
ويژگی گفتاری: کيفیت صدای خشن و تقلايی،نفس آلودگی گذرا،بلندی بيش از حد،توليدغيردقيق همخوانها و خرابگويی واکه ها
ساختار ﻋضلانی -دهانی: مشکلاتی در حرکات فک زبان و لب
بلع: ديسفاژی شايع در مرحله بلع دهانی
ويژگی های ﻋصب شناختی: دمانس، حرکات غير ارادی، هايپوفونی
5. ضايعات مسيرهای مغزی و مخچه ای:
نوع دیزآرتری: Ataxic
ﻋﻠﺖ: بيماری های دژنراتيو،سکته، ضربه،تومور، مسمومیت الکلی،مسموميت دارويی،انسفاليت
ويژگی گفتاری: توليد مبهم همخوانها، خرابگويی واکه و شکست های توليدی نامنظم،تکيه های برابر وبيش از حد
ويژگی های ﻋصب شناختی: تن ﻋضلانی پايين،لرزش حرکتی حين حرکات هدفمند،نقص تعادل،
6. ساير انواع ديزارتری مختلط همراه با ضايعات متعدد:
- MS
علت نامشخص، احتماﻻ ويروسی
ويژگی های گفتاری و بلع: -اغلب ديزارتری مختلط آتاکسيک - اسپاستيک شايع -مشکلات شايع در کنترل بلندی و زيروبمی
-اگر راه های کورتيکوبولبار يا هسته های پايينی ساقه مغزی درگير شده باشند ممکن است ديسفاژی رخ دهد.
- Drager syndrome-Shy
ﻋﻠﺖ :نوعی بيماری دژنراتيو مربوط به سيستم ﻋصبی خودمختار
ويژگی های گفتاری و بلع: -هايپرنيزاليتی، توليد غيردقيق همخوان ها،کيفيت صوتی تقلايی، گرفتگی مرطوب و ضعف در تغيير زيروبمی
گفتار درمانگر چگونه می تواند به فردمبتلا به دیزآرتری كمک كند؟
- درمان مشکلات تنفس گفتاری
- درمان مشکلات آواسازی
- درمان مشکلات تشدید (درمان سيستم دریچه ی ﮐامﯽ- ﺣﻠﻘﯽ)
- درمان مشکلات توليد گفتار
- دستيابی به آهنگ مناسب گفتار
- آموزش استراتژی ها به پرستا ران و اعضای خانواده برای برقراری ارتباط بهتر با فرد مبتلابه دیزآرتری
- برطرف ﮐردن مشکلات بلع
نرگس خلج کارشناس گفتار درمانی
.
شماره تماس 1-47-47-332-028
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید